Κορδολούρι Σκύρου

To Κορλοδούρι είναι το παραδοσιακό ποιμενικό σκυλί της Σκύρου με ξεχωριστή ταυτότητα και εργασιακή εξειδίκευση. Είναι σκύλος «πιάστης». Στην τοπική ορολογία «πιάστες» είναι ειδικά σκυλιά που ακινητοποιούν αγροτικά ζώα (κυρίως αίγες), δαγκώνοντας ελαφρά τους αστραγάλους χωρίς να τα τραυματίζουν ώστε να περιέλθουν στον έλεγχο του ιδιοκτήτη.

Είναι σχεδόν εξαφανισμένο σε καθαρόαιμη μορφή ενώ τα λίγα άτομα που απομένουν περιέπεσαν σε «ανεργία» λόγω αλλαγών στην κτηνοτροφία του νησιού και διασταυρώσεων. Για γενιές το Κορδολούρι ήταν αναπόσπαστο μέρος της κτηνοτροφικής ζωής της Σκύρου. Στην Ελλάδα εκτός από τα μεγαλόσωμα ποιμενικά σκυλιά της ηπειρωτικής χώρας με χρέη προστασίας από αρπακτικά (αρκούδες λύκους τσακάλια), διαμορφώθηκαν και άλλοι τύποι ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες. Το Κορδολούρι είναι ελάχιστα γνωστό και προκαλεί έκπληξη ακόμα και σε προχωρημένους» κυνόφιλους.

Στην Σκύρο, παραδοσιακα τα κοπάδια έβοσκαν όλα μαζί και ανακατεύονταν. Ωστόσο μία-δύο φορές τον χρόνο έπρεπε να διαχωρίζονται για πρακτικούς λόγους όπως πώληση, σφαγή, κούρεμα κλπ. Ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά, Κορδολούρια, βοηθούσαν στην συγκέντρωση και στο ζεχώρισμα των κοπαδιών.

Είναι τα περίφημα «Μαζώχματα», σημαντική γιορτή της Σκύρου στην οποία συμμετείχαν οι κτηνοτρόφοι με τα Κορδολούρια τους και πολλοι άλλοι κάτοικοι. Σύμφωνα με μαρτυρίες Σκυριανών, τα Κορδολούρια αναγνωρίζουν τα ζώα του ιδιοκτήτη τους και με εντολές του μπορούν να «πιάνουν» συγκεκριμένα άτομα. Αλλά τα μαζώχματα μειώθηκαν αισθητά και τώρα το Κορδολούρι είναι κυρίως οικόσιτο σκυλί.

Σε επίσκεψη μας στην Σκύρο τον Ιούνιο του 2012, με δυσκολία καταφέραμε να μας υποδείξουν ελάχιστα γνήσια η έστω λιγότερο διασταυρωμένα Κορδολούρια. Πρόσφατα, ατυχείς διασταυρώσεις με ξένες φυλές όπως το Μπόρντερ Κόλλει/Βorder Collie, αλλοίωσαν τα χαρακτηριστικά του. Μικρά η ημι-όρθια αυτιά και λευκά σημάδια προδίδουν ξένη επίδραση. Πηγές της Σκύρου εκτιμούν ότι οι διασταυρώσεις είναι μεγαλύτερο πρόβλημα από την παρακμή των μαζωχμάτων.

Παρ’ όλα αυτά στη συλλογική μνήμη των Σκυριανών διατηρείται ζωντανή η εικόνα του κλασσικού Κορδολουριού. Το Κορδολούρι παλιότερα μπορεί να εξάγονταν και σε άλλα νησιά των Σποράδων όπως η Αλόννησος και η Σκόπελος. Πληροφορίες αποκαλύπτουν και άλλες ποικιλίες από «σκύλους πιάστες» σε νησιά όπως Ρόδος Κρήτη, Κεφαλονιά κλπ, που παραμένουν άγνωστες και στο χείλος της εξαφάνισης. Το Κορδολούρι είναι κοντότριχο, με μαύρο-πύρινο χρώμα, κρεμαστά αυτιά και μεσαίο μέγεθος.

To ένστικτο της σύλληψης υπάρχει έντονο και διδάσκεται στα κουτάβια από ενήλικα σκυλιά. Η καταγωγή του σκύλου αυτού ειναι άγνωστη, αλλά υπάρχει από παλιά στην Σκύρο. Το όνομα κατά τις περισσότερες ερμηνείες προέρχεται από την κουλουριαστή ουρά η οποία θεωρείται ένδειξη καθαροσιμίας. Η κοιλιά του ειναι σχετικά λεπτή και σνασηκωμένη. Η μορφολογία του δείχνει πιθανή συγγένεια με αρχέγονους ιχνηλάτες. To αβέβαιο μέλλον του εξαρτάται από την προθυμία των Σκυριανών να κάνουν λίγα επιλεκτικά ζευγαρώματα ώστε να διασώσουν το σκυλί τους που έχει και έντονο τουριστικό ενδιαφέρον.

Το Κορδολούρι, μαζί με το Μικρόσωμο Άλογο της Σκύρου, ανήκει στην αγρο-βιοποικιλότητα του νησιού που περιλαμβάνει όλα τα αγροτικά ζώα (αίγες, πρόβατα, πουλερικά κλπ). Απαιτείται έρευνα ώστε να προσδιοριστεί η ακριβής κστάσταση της «φυλής» και να αναβαθμιστεί το κύρος του Κορδολουριού μέσα και έξω από τη Σκύρο. Έτσι θα δοθούν κίνητρα στους Σκυριανούς να μην χασουν το ντόπιο σκυλί μέσα από τα χέρια τους. Πραγματικά ειναι η τελευταία ευκαιρία για το Κορδολούρι.

Γράφει ο Βασίλης Λέκκας